مذاکرات وین 1
دردوراول مذاکرات که 29 بهمن تا یکم اسفند 1392 (هجدهم تا بیستم فوریه 2014) در هتل «پاله کوبورگ» وین، محل استقرار تیمهای مذاکره کننده ایرانی و شش قدرت جهانی، برگزارشد طرفهای مذاکرهکننده درباره برنامه کاری و چارچوب مذاکرات جامع برای گام نهایی توافق کردند.«دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارج ایران» و «خانم کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیة اروپا» درپایان اولین دور مذاکرات در نشست مشترک خبری، گفتگوهای خود را مثبت و سازنده توصیف کردند و از توافق خود برای ادامه مذاکرات برای رسیدن به یک راهحل نهایی در چهار ماه آینده خبر دادند.یکی از مفاد مورد توافق این دور از مذاکرات این بود که ماهانه یک نشست بین ایران و گروه 1+5 برگزار شود که در این نشست مقرر شد دور بعدی مذاکرات (وین 2) روزهای 26 تا 29 اسفند 92 برگزار شد.
در مذاکرات وین 1 همة اعضای گروه 1+5 و حتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اذعان کردند که ایران به همه تعهداتش در قبال توافقنامه ژنو عمل کرده است.البته تا روز برگزاری دور دوم گفتگوها، مذاکرات کارشناسی ایران و گروه 1+5 در سطوح پایینتر از وزیران امور خارجه، چهاردهم تا شانزدهم اسفند، به ریاست «حمید بعیدی نژاد، مدیرکل سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه ایران» و هیئت کارشناسی گروه 1+5 به ریاست «استفان کلمنت، دستیار ویژه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا» در حاشیه نشست شورای حکام آژانس انرژی بینالمللی در وین برگزار شد.به گفته «سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای ایران»، در این نشست کارشناسان دوطرف درباره موضوعاتی مانند غنی سازی، رفع نگرانی طرف مقابل درباره رآکتور آب سنگین اراک و همکارهای هستهای گفتگو کردند.
گرچه برخی مقامات آمریکا ازجمله «مری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه» و «وندی شرمن، مذاکرهکننده ارشد این کشور» زیر فشار لابیهای صهیونیست تلاش داشتند برخی موضوعات جانبی و حاشیهای مانند برنامههای موشکی ایران را وارد گفتگوهای هستهای کنند، اما طرف ایرانی مذاکرات تأکید کرده بود که فقط در چهارچوب توافق ژنو و فقط درخصوص موضوع هستهای به همکاریهای اعتمادساز خود با طرف مقابل ادامه داد و در این مذاکرات درباره هیچ موضوع دیگری بحث و گفتگو نخواهد کرد.
مذاکرات وین 2
این مذاکرات روزهای 26 تا 29 اسفند 92 برگزار شد و در آن وزیر امور خارجه ایران سیاستها و برنامهها و فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران را بهویژه در حوزة گفتگوهای کارشناسی در زمینههای غنی سازی، آب سنگین اراک و همکاری های بینالمللی و همچنین رفع کامل تحریمها تشریح و در پایان این دور از مذاکرات هم روشن شدن دیدگاههای طرف مقابل را دستاورد مهم آن ارزیابی کرد. ظریف گفت: فاصله عمیق ادراکی که تا پیش از این با طرفهای مذاکره وجود داشت، از بین رفته است و می توان به آینده امیدواربود.
درمذاکرات وین 2 بحث درباره رآکتور آب سنگین اراک، از موضوعات محوری بود که معاونان وزیران خارجه ایران و گروه 1+5 در این خصوص چهار نشست تخصصی برگزار کردند.دراین دور از مذاکرات همچنین دکتر ظریف و خانم اشتون و نیز هیئتهای ایران و روسیه و آمریکا دیدارهای جداگانه دوجانبه برگزار کردند که طرف آمریکایی، نتایج این دیدارها را در نزدیک کردن دیدگاه های دوطرف بسیار مهم ارزیابی کرد.یکی از نکات مذاکرات وین 2، برگزار نشدن شام کاری ظریف و اشتون در شب قبل از مذاکرات بود که گفته می شود بهدلیل برخی دیدارهای غیررسمی و هماهنگ نشده خانم اشتون با برخی افراد در ایران (نیمة دوم اسفند) لغو شد.
مذاکرات وین 3
این دورمذاکرات هجدهم تا بیستم فروردین 92 (هفتم تا نهم آوریل) برگزار شد ولی پیش از آن، کارشناسان ایران و گروه 1+5 سه روز گفتگو و موضوعات فنی گوناگون را که به کارشناسی های بیشتری نیاز داشتند (مانند رفع نگرانی طرف مقابل درخصوص موضوع رآکتور آب سنگین اراک با حفظ ماهیت آن، بررسی کردند.دکتر ظریف که در این دور از مذاکرات، «امیرحسین زمانینیا معاون اسبق وزیر امور خارجه» و «دکتر جمشید ممتاز، استاد دانشگاه در رشته حقوق بینالملل» را به عنوان مشاور خود به هیئت همراه افزوده بود، پس از ضیافت کاری شام با خانم اشتون گفت: در این دور درباره همه موضوعات باقی مانده تبادل نظر می شود تا در نشست بعدی، وارد مرحله تدوین متن مشترک برای دستیابی به توافق نهایی شویم که البته کاری پیچیده، دشوار و کمسرعت خواهد بود.
دراین دور از مذاکرات، کارشناسان دوطرف با برگزاری نشستهایی محورهای تدوین متن مشترک را بررسی کردند.
مذاکرات وین 4
چهارمین دورمذاکرات وین 24 تا 26 اردبیهشت برگزارشد؛ دراین دور، قراربود دوطرف وارد فرآیند نگارش پیشنویس توافقنامه دائم و نهایی شوند ولی موفق نشدند.هرچه به دورنهایی مذاکرات ودستیابی به چهارچوب کلی برای تنظیم متن پایانی توافقنامه نزدیکتر میشدیم بهانهتراشی گروه 1+5 بهویژه طرف آمریکایی باعث کندی در روند آن می شد.اینبارمذاکرهکنندگان تعداد سانتریفیوژهای ایران را بهانه کردند ومعتقد بودند که تهران به چند صد و حداکثرچند هزار سانتریفیوژ بیشتر نیاز ندارد درحالی که طرف ایرانی بارها تأکید داشت که به ده هاهزار سانتریفیوژ نیاز جدی دارد.
دراین دورازمذاکرات نیز چند دیدار دوجانبه بین ایران و گروه 1+5 برگزار شد تا شاید پیش ازبرگزاری مذاکرات وین 5 دیدگاههای آنها به هم نزدیکتر شود.البته در میان این مذاکرات، هرازگاهی برخی مقامات غربی بهویژه آمریکاییها، موضوعات دیگری مانند توان دفاعی و موشکی ایران را مطرح می کردند که با واکنش فوری و جدی مقامات مسئول در ایران مانند وزیر امور خارجه و حتی ریاست محترم جمهوری رو به رو شد. مسئولان ایرانی این موضوع را به نوعی خط مقدم موضوعات مذاکره توصیف و به طرف آمریکایی اخطار کردند که به تعهداتشان در قبال تواقنامه ژنو پایبند باشند.
مذاکرات وین 5
این دور از مذاکرات 26 خرداد (سه روز مانده تا پایان زمان ششماه اول توافقنامه ژنو) شروع شد و قرار بود کار نگارش متن پیشنویس توافقنامه جامع هستهای بین ایران و گروه 1+5 که در دور قبلی و به دلیل اختلافنظرهای بسیار ناتمام مانده بود، آغاز شود.مذاکرات وین 5 برخلاف دورهای گذشته با نهار کاری وزیر امور خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در مقر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین برگزار شد.
دکتر ظریف پیش از ورود به محل مذاکرات در جمع خبرنگاران گفت: اگر طرف مقابل واقعبین و ارادة واقعی داشته باشد، امکان رسیدن به توافق وجود دارد و تدوین متن توافقنامه جامع و نهایی در این جلسه آغاز میشود. ظریف افزود: اگر غربی ها جدی باشند و بخواهند مشکلات در زمان کوتاهتری حل شود، ما هیچ مشکلی نداریم و زمان توافق را جلو می اندازیم.وزیر امور خارجه ایران که در حاشیه نشست با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای، دیدار کرده بود، تأکید کرد: اگر طرف مذاکره بخواهند غیرمنطقی برخورد کنند، ما هم بر اساس حفظ حقوق ملتمان رفتار خواهیم کرد.
«عراقچی، عضو ارشد مذاکرهکنندة ایران» در پایان نخستین روز این مذاکرات، نتایج آن را مثبت ارزیابی کرد و گفت: دوطرف هنوز تا دستیابی به توافق نهایی فاصله دارند.در این دور از مذاکرات نیز بحث اصلی بر سر تعداد سانتریفیوژهای ایران و قابلیت غنی سازی اورانیوم بود که البته موضع ایران تغییر نکرد و طرف مذاکره نیز از ایران خواست که به دلیل داشتن منابع متعدد انرژی، از تعداد سانتریفیوژها و میزان غنی سازی بکاهد ولی طرف ایرانی بر مواضع قبلی خود تأکید و اصرار داشت که فقط براساس نیازش به این منابع از آن تولید و استفاده میکند.
پیش از برگزاری نشست رسمی، نمایندگان ایران با خانم اشتون و طرفهای دیگر مذاکرات، نشستهای جداگانه برگزار کردند.آمریکاییها در این دور از مذاکرات، برای نخستین بار در این گفتگوها »ویلیام برنز، سیاستمدار کهنهکار و معاون ارشد وزیر امور خارجه خود« را به وین اعزام کردند که با واکنشهای مختلف رسانههای غربی رو به رو شد.در وین 5 که برخلاف دورهای قبلی مذاکرات طولانی تر انجام شده بود، دوطرف بر سر آغاز نگارش متن پیش نویس توافقنامه نهایی به توافق رسیدند و قرار شد کار نگارش از بندهایی که اختلافی وجود نداشت آغاز شد ولی در برخی بندها هنوز اختلاف نظرهای بسیار اساسی وجود داشت.
ایران و گروه 1+5 نگارش متن توافق مشترک نهایی با عنوان «برنامه اقدام مشترک جامع» را با وجود اختلاف نظرها بر سر موضوعاتی همچون مدت زمان توافق جامع، میزان و سطح و اندازه غنی سازی یعنی تعریف یک برنامه غنی سازی بر اساس توافق ژنو و جدول زمان بندی لغو تحریم ها آغاز کرده اند اما برخی مذاکره کنندگان گفتند که کار نگارش هنوز آغاز نشده است.
به گفته عراقچی، سخت ترین مرحله مذاکرات جدول زمان بندی برداشته شدن تحریم هاست چرا که گام های ایران و طرف مقابل باید متوازن باشند. ظریف نیز این روند را پرمشقت و زمان بر بیان کرده است.وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد: طرف های مذاکره طبق رسم بین المللی شروع به تدوین متن می کنند و مواردی که روی آن توافق وجود دارد مشخص است اما موارد مورد اختلاف را در «پرانتز» می گذارند که بعد بتوانند راجع به نکات مشخص تری صحبت کنند.
در این دور از مذاکرات که پنج روز به طول انجامید و چهار روز مذاکرات فشرده ای برگزار شد، دوطرف توافق کردند که ادامۀ مذاکرات 11 تیرماه برگزار شود.